‘Alle principes die we vooraf hadden geformuleerd, zijn overeind gebleven’
Sophie de Valk
Adviseur en onderzoeker JSO
‘Voor de UvA doe ik promotieonderzoek naar repressie en dwangmaatregelen in de jeugdzorg. Ik zie hoeveel weerstand repressie oproept en hoe het gedragsproblemen bij jongeren juist kan verergeren. Daarom ben ik zo blij dat JouwZorg uitgaat van een positieve benadering. Ik denk echt dat het een antwoord zou kunnen zijn op de problemen die spelen in de gesloten jeugdzorg.’
‘Om nieuw en positief gedrag aan te leren heb je ook ruimte nodig om fouten te maken’
Repressie en veiligheid
‘Het probleem met repressie is dat je de bewegingsruimte van jongeren zo sterk inperkt, dat ze zich niet meer positief kunnen ontwikkelen. Om nieuw en positief gedrag aan te leren heb je namelijk ook ruimte nodig om fouten te maken.
In de reguliere JeugdzorgPlus is het vaak zo dat veiligheid boven alles gaat. Je mag als medewerker bijna geen risico meer lopen met een jongere. Zodra iemand binnenkomt, mag er niets meer en moet je eerst goed gedrag laten zien voordat je weer op verlof mag of even iemand mag bellen.’
Straffen
‘Slachtoffers van verwaarlozing of kindermishandeling bijvoorbeeld kunnen ook in JeugdzorgPlus geplaatst worden, omdat ze gevaar lopen. Maar ook tegen die jongeren zeggen wij: ‘we pakken alles van je af en je mag voorlopig niets’. Wantrouwen is de basis.’
Fysieke omgeving
‘We begonnen het JouwZorg-experiment in locatie De Vaart. Dat gebouw is gebouwd als justitiële jeugdinrichting. In alle deuren zitten luikjes en extra elektrische signalen. Het feit dat die opties er zijn, maakt dat ze ook kunnen worden gebruikt. Maar dat gebouw paste niet bij JouwZorg. De Midgaard is gelukkig heel anders: veel vriendelijker. Je kunt jongeren daar minder ‘opsluiten’ en dat maakt dat de cultuur vanzelf mee verandert.’
'Op Midgaard kun je jongeren minder 'opsluiten' en dat maak dat de cultuur vanzelf mee verandert'
De principes van JouwZorg
‘Ik ben heel blij dat alle principes die we vooraf hadden geformuleerd, overeind zijn gebleven. In onze evaluatie bleek dat iedereen bijvoorbeeld blij was met de JIM. Eén jongere zei: ‘ik heb het gevoel dat mijn stem wordt versterkt’. Het voelt natuurlijk fijner om iemand naast je te hebben dan om in je eentje tegenover vijf, zes professionals te zitten die je maar blijven vragen om je doelen. Ook de krachtinventarisatie, waarbij we focussen op wat er wél goed gaat in een gezin, is echt blijven staan.
Het was soms lastig om iedereen tegelijk aan tafel te krijgen. Maar het principe van gedeelde besluitvorming, waarbij iedereen wordt gehoord en mee mag beslissen, is ook overeind gebleven. Ook al is de praktijk soms weerbarstig geweest: dat vind ik een hele mooie uitkomst.’